Saopštenje kolektiva Roža: “Žene, život, sloboda” protiv rata

Stojimo protiv obe ratnohuškačke, patrijarhalne, kolonijalne sile. Ali to nije pasivnost. To je polazna tačka naše aktivne borbe za život.

Ako Izrael decu Gaze vodi na klanje pod zastavom duginih boja, Islamska Republika Iran je Siriju natopila krvlju pod izgovorom antiimperijalizma. Jedna vrši genocid nad Arapima u Palestini, drugi potčinjava nepersijske etničke grupe unutar svojih granica. Netanjahu pokušava da prisvoji značenje “Žene, život, sloboda” kako bi svoju kolonijalnu ekspanziju i vojnu agresiju maskirao kao “slobodu”, dok je Hamnei uložio sve resurse u izgradnju šiitskog carstva navodno radi borbe protiv ISIS-a i odbrane Palestine.

Zaista, ova dva dugogodišnja neprijatelja ogledaju se jedan u drugom u ubijanju i zlobi. Ne smemo izjednačavati ova dva kapitalistička režima u smislu njihovih pozicija unutar globalnog poretka: kapacitet Islamske Republike za vojnu agresiju je nesumnjivo daleko manji od kapaciteta Izraela i njegovog zapadnog imperijalističkog pokrovitelja. Ipak, patnja koju je ona nanela je apsolutna kao i nasilje cionističkog fašizma. Svaki pokušaj relativizacije ove patnje, kvantitativno ili kvalitativno, predstavlja umanjivanje i obmanu. Ta patnja obuhvata višestruke oblike ugnjetavanja, uključujući enormne troškove iranskog nuklearnog projekta i pretvaranje ljudskog dostojanstva u taoca.

Ovaj asimetrični rat između Izraela i Islamske Republike je, iznad svega, rat protiv nas.

To je rat protiv onoga što smo stvorile u ustanku “Žene, život, sloboda” (Jin, Jîyan, Azadî), onoga što smo postigle i onoga što leži na njegovom potencijalnom horizontu: feministički, antikolonijalni, egalitarni ustanak koji nije proizašao iz državne moći, već je potekao iz narodnih borbi Kurdistana – posebno onih koje su vodile žene – i zatim odjeknuo širom geografije Irana.

Istovremeno, to je rat protiv potlačenih i radničkih klasa: protiv medicinskih sestara u bolnici Farabi u Kermanšahu i vatrogasaca iz malog grada Musian u Ilamu, koji su pogođeni izraelskim vazdušnim napadima – prvi 16. juna, drugi dva puta, 14. i 16. juna.

Meta ovog rata su infrastruktura i mreže koje održavaju svakodnevni život u ovom regionu.

Zauzimanje jasnog, beskompromisnog stava o ratu – osuđujući izraelski napad i govoreći “ne” Islamskoj Republici – predstavlja minimalnu stratešku osnovu za oblikovanje kolektivne kampanje koja zahteva trenutni prekid vatre. “Žene, život, sloboda protiv rata” nije samo slogan; on povlači oštru granicu oko skupa tendencija čije su kontradikcije i sukobi danas jasniji nego ikad.

Sa jedne strane su oportunistički zagovornici promene režima koji su godinama podržavali zapadnjačke i američke sankcije, udarali u ratne bubnjeve, poricali genocid u Gazi – i koji sada mole za “oslobođenje” u ponižavajućoj poslušnosti svom gospodaru, Izraelu. Ukratko: oni koji umanjuju zapadnoimperijalističko huškanje na rat, pre svega ekstremnodesničarski persijsko-nacionalistički rojalisti.

Sa druge strane je kampizam, politička pozicija koja daje podršku svakom projektu – bez obzira koliko je autoritaran – koji se suprotstavlja zapadnom bloku, predstavljajući ga kao “otpor.”

Pored toga, postoje snage koje prioritet daju borbi protiv kriminalnog izraelskog napada pozivajući se na “vanredno stanje” ili “interes naroda”. Ova poslednja grupa završava tako što ili pere zločine Islamske Republike kod kuće i u inostranstvu ili strateški ćuti o njima. To su oni koji su, nakon 7. oktobra 2023., izdali upozorenja da preti opasnost ravnodušnosti prema zajedničkoj sudbini naroda Bliskog istoka – ali umesto da naglase međunarodnu borbu odozdo, zamaglili su granicu između narodnog otpora i državne moći. Ispravno su primetili da, u takozvanom “novom bliskoistočnom poretku”, nakon Libana i Palestine, Iran dolazi na red, ali samo da bi zbog “akutelnog trenutka” umanjili i stavili u drugi plan borbe žena, etničkih manjina i potlačenih klasa. Njihova upozorenja ostala su apstraktna jer nisu izgovorili ni reč o dugogodišnjem prisvajanju – i ideološkoj monopolizaciji – antikolonijalnog diskursa od strane Islamske Republike od revolucije 1979.

Verujemo da samo povlačenjem ovih granica – naglašavajući međusobne i nerazdvojive odnose između višestrukih društvenih borbi u regionu – možemo formirati čvrst front protiv izraelskog genocida i istovremeno oduzeti antikolonijalni diskurs iz monopola Islamske Republike dok se suočavamo sa etnonacionalistima koji poriču postojanje etničkih manjina i “unutrašnjeg kolonijalizma” u samoj Islamskoj Republici.

Solidarne sa zajedničkom sudbinom naroda Bliskog istoka – od Kabula do Teherana, od Kurdistana do Palestine, od Ahvaza do Tabriza, od Balučistana do Sirije i Libana – što je materijalna osnova internacionalističke borbe, upućujemo ovu izjavu potlačenima i obespravljenima unutar Irana i regiona, dijaspori i “budnim savestima” sveta.

13. jun / 23. Hordad: Smrt bombama i raketama

Etničko čišćenje koje sprovodi kriminalna izraelska država nije ograničeno na ovaj dan, ovu godinu ili čak ovaj vek. Ipak, geopolitička pukotina koja se otvorila 7. oktobra 2023. sada preti da iznutra proguta Islamsku Republiku i narod Irana – zapanjujućom brzinom i šokantnim intenzitetom – bacajući tamni horizont koji iscrpljuje naše emocionalne i psihološke granice.

Ovo su možda najkritičniji dani naših života od Revolucije 1979.

Od zore petka, 13. juna, do ponedeljka, 16. juna, izraelska vojska je izvela 170 napada, gađajući 720 ciljeva širom Irana.

Faza Prva: Nuklearna postrojenja, raketne baze, sistemi protivvazdušne odbrane i atentati na istraživače i vojne komandante u stambenim područjima – ciljajući desetine visokih komandira Islamske revolucionarne garde [grana iranskih oružanih snaga], nanoseći neviđen udarac vojno-bezbednosnoj strukturi IRG.

Faza Druga: Koordinisani napadi na rafinerije i skladišta goriva (Šahran u Teheranu i Južni Pars u Persijskom zalivu), luke, aerodrome i kritičnu infrastrukturu koja utiče ne samo na vojne arterije, već i na društvenu reprodukciju i svakodnevni život.

Faza Treća: Napadi na simbole vladine vlasti – ministarstva, službene zgrade i Informativnu mrežu Islamske Republike u Teheranu – glavno sedište islednika, mučitelja i propagatora mržnje. Medijska institucija sa četvorodecenijskim rekordom fabrikovanja dosijea, širenja laži i klevetanja siromašnih, žena, avganistanskih migranata i političkih disidenata.

Kroz sve ove faze, suprotno zavodljivim obećanjima fašističkih propagandista koji prodaju slobodu isporučenu bombama, ono što se odvija nisu “precizni udari” na vojne ciljeve, već neselektivno ubijanje civila, žena i dece. Od 15. juna, najmanje 600 ljudi je ubijeno, a 1277 ranjeno. [23. juna, dok ovo objavljujemo, brojke su znatno veće.]

Kao odgovor, Islamska Republika je do 16. juna lansirala preko 350 raketa i dronova na Izrael. Jedan veliki napad ciljao je severni Izrael, uključujući Haifu – strateško industrijsko jezgro i energetsko-logistički centar. Iako je većina projektila presretnuta od strane odbrambenih sistema izraelske vojske i njenih saveznika, nekoliko ih je stiglo do civilnih područja. Do trenutka pisanja ovog teksta, 24 Izraelca je ubijeno, uključujući četiri žene iz jedne porodice.

U ovoj teškoj situaciji, Islamska Republika nije samo napustila prestrašeno stanovništvo – ne uspevajući pružiti čak ni najosnovnije usluge poput transparentnih javnih informacija, skloništa od vazdušnih napada ili alarmnih sistema – već je i eskalirala državnu kontrolu: raspoređujući jedinice za razbijanje nereda, postavljajući kontrolne punktove širom gradova i oštreći svoju oštricu za egzekucije pod izgovorom “špijuniranja za Izrael”. Iako je to očekivano tokom ratnog vremena – zaista, to je simptom nesposobnosti režima da osigura bezbednost – to nosi sa sobom šapatom izrečenu pretnju “vešanja izdajnika o svako drvo”. Takva logika prirodno proizlazi iz režima čiji opstanak zavisi od unutrašnje represije, egzekucija, militarizacije svakodnevnog života i neumorne regionalne ekspanzije.

Kolonijalni narativi i normalizacija rata

“Rat protiv terorizma” – imperijalistički projekat koji je izazvao krvoproliće širom Avganistana i Iraka na početku 21. veka – sada je predao baklju Izraelu: “preventivni” udar sa ciljem obuzdavanja iranske nuklearne pretnje^[1]. Još jednom se ponavlja dominantni medijski narativ: Izrael cilja samo “vojne lokacije”, koristeći “precizne rakete” i “pametne dronove” kako bi iranskom narodu doneo slobodu i demokratiju.

Ali ovaj narativ ne pominje Parniju Abasi (Parnia Abbasi), 24-godišnju pesnikinju ubijenu u Satarhanu (Sattarkhan), Teheran. Ne spominje ubistva Mohamada Alija Aminija (Mohammad Ali Amini), tinejdžera i sportiste – tekvondiste, ili Parse Mansura (Parsa Mansour), nacionalnog igrača padela. Nema ničega o Fateme Mirheidar (Fatemeh Mirheidar), Nilufar Kalevand (Niloufar Qalewand), Mehdiju Puladvandu (Mehdi Pouladvand) ili Najme Šams (Najmeh Shams). Oni nisu bili “vojni ciljevi” niti “nuklearne pretnje” – samo ljudska bića, njihova tela rastrgana u globalnoj medijskoj tišini, uništena izraelskim raketama. Ovo je samo vrh ledenog brega “slobode” koju Izrael – podržan od Zapada – namerava uvesti gomilanjem leševa i pustoši.

Reakcione snage koje “promenu režima” svode na puko političko preslaganje odozgo – bez ikakve stvarne društvene transformacije – sada otvoreno prihvataju svog dugogodišnjeg spasioca, Izrael. Monarhisti su žrtve bombardovanja pretvorili u statistiku, besramno izjavljujući: “Islamska Republika godišnje pogubi hiljade, pa je ubijanje desetina ili stotina od strane Izraela opravdano.” To je ista dehumanizujuća logika – kvantitativna kalkulacija smrti – koju su Sjedinjene Američke Države koristile da opravdaju uništenje Hirošime i Nagasakija: “Ako rat potraje, više će ih umreti, pa bacite bombu.”

Ubistvo civila u nedavnim izraelskim napadima, pojačana državna kontrola unutar Irana, uništavanje društvene infrastrukture – ništa od toga nije “nenamerne greška” ili kolateralna šteta. To su posledice ratne logike, posebno kada ga vodi režim poput izraelskog. Poznata tvrdnja da se civili ili nevojni ciljevi koriste kao “ljudski štit” – nekada korišćena za Gazu, a sada korišćena za opravdanje napada na zatvor Dizelabad i bolnicu Farabi u Kermanšahu – predstavlja namerno iskrivljavanje koje se koristi sa ciljem prikrivanja i izvrtanje istine o ovoj istrebljivačkoj logici.

Ne postoji tako nešto kao “pravedni udar” ili “pošteno bombardovanje”. Istorijska iskustva Iraka, Avganistana i Libije – da, upravo one Libije koju Netanjahu otvoreno navodi kao model za promenu režima u Iranu – krvlju su svedočila ovoj istini.

“Novi bliskoistočni poredak”: zašto je Izrael napao Iran?

Neviđena razmera izraelskih napada ukazuje na to da Izrael pokušava postići potpunu promenu režima – ili kolaps režima. Ne možemo izraelsku operaciju “Uzidnugti lav” odbaciti kao puki produžetak dugogodišnjeg neprijateljstva između dve države. Ona je ukorenjena u širem regionalnom procesu koji je započeo 7. oktobra udarcem tzv. “Osovini otpora” i sada je dosegao duboko u srž teheranskih struktura moći.

Izraelski udar na Islamsku Republiku označava najnovije poglavlje u širem preoblikovanju bliskoistočne geopolitike i ekonomije.

Gaza, za Izrael, nije samo bojno polje – ona je projekat kolonizacije. Napad na Gazu je kampanja za istrebljenje ili proterivanje preko dva miliona Palestinaca i transformaciju krvlju natopljene obale u Trampovu viziju “Bliskoistočne rivijere” – luksuzne plaže, kockarnice i slobodne trgovinske zone za belce.

Korak po korak, Izrael je isterao Hezbolah iz južnog Libana, uništavajući njegovu infrastrukturu, ubijajući komandante i demontirajući njegov ratni stroj. Isto se sada odvija sa Islamskom revolucionarnom gardom. U Siriji, režim podržan od Rusije, Hezbolaha, i IRG – po cenu od pola miliona mrtvih i dvanaest miliona raseljenih – iznenada se srušio pred pobunjenicima koje je podržala Turska. Teheransko-bejrutski šiitski koridor, nekada strateška arterija koja je povezivala Iran sa Mediteranom, postao je njena Ahilova peta – pista putem koje je sada avioni bombarduju.

U novonametnutom poretku Bliskog istoka, blok izraelsko-američke kapitalističke moći agresivno preoblikuje region putem logističko-ekonomskih ruta (koridor Indija-Bliski istok-Evropa), političko-ekonomske normalizacije (Abrahamovi sporazumi) i ekspanzionističkog militarizma u obliku genocida i aneksije Gaze^[2].

Usred raspada “Osovine otpora”, dugogodišnja doktrina Islamske revolucionarne garde “ni rat ni mir” – strategija proizvedenih kriza i kalkulisanog balansiranja po ivici – urušila se. Godinama je režim koristio ograničene, kontrolisane sukobe kako bi sprečio i totalni rat i istinski mir. Danas se nalazi izložen na bojnom polju gde su pravila nepovratno promenjena.

Ovaj kolaps, dodatno pogoršan potpunim gubitkom legitimnosti režima na domaćem terenu – obeležen masovnim ustancima u decembru 2017., novembru 2019. i pokretom “Žene, život, sloboda” – predstavlja konačni udarac. Islamska Republika više ne može upravljati, odgađati ili eksternalizovati svoje krize. Nema legitimitet kod kuće i nema stratešku polugu u regionu. Ona je tek sprženi trag u nastajućem militarizovanom, multipolarnom poretku.

U ovom vrtlogu krvi, Sjedinjene Države – utrkujući se protiv Kine i manevrišući kroz odnose sa Rusijom – nastoje povratiti svoju poljuljanu hegemoniju. Netanjahu se drži beskonačnog rata kao karte za sopstveni opstanak. A unutar vladajuće strukture Islamske Republike, mnogi sada sami teže postati instrumenti promene režima. U međuvremenu, narod ostaje talac – zarobljen u ratu koji nije njihov, ratu koji ne nudi horizont oslobođenja.

Ne reprizi Libije, ne masakru iz leta 1988.

Prisećanje na put od “blagosiljanja” iransko-iračkog rata za konsolidaciju Islamske Republike u njenim počecima do masovnog pogubljenja političkih zatvorenika u leto 1988. jednako je važno danas kao i sećanje na imperijalistički kurs koji je doveo do “libijizacije” celog društva^[3].

Istorija “humanitarnih intervencija” u Iraku i Avganistanu – bilo pod izgovorom “oružja za masovno uništenje” ili “zločina protiv čovečnosti” – mora se čitati uz istoriju onih borbi u Iranu koje su, od pre Revolucije 1979. do danas, pogrešno stavljale antiimperijalizam kao priortitet iznad svega ostalog. Slično, istorija doseljeničkog kolonijalizma Izraela – od Nakbe 1948. do Naserove izdaje panarabizma 1967. – mora se razumeti iz perspektive Turkmenske Sahare i Kurdistana, tih mesta unutrašnjeg kolonijalizma.

Više od decenije, ideolozi “ostrva stabilnosti” (naziv koji su kampisti nekada davali Islamskoj Republici Iran) koristili su strah od “sirijizacije” da diskredituju nezavisne narodne borbe i pozivaju ljude na glasanje, prodajući krvavu intervenciju IRG u Siriji kroz priču o strategiji odvraćanja koja spečava “sirijizaciju” Irana. Samo prepričavanje ove istorije dovoljno je da opravda odlučno “ne” diskursu kampista – diskursu koji se, umesto da se oslanja na organizovanu narodnu moć odozdo, spušta na teren realpolitike i, u ime antiimperijalizma, tretira neprijatelje neprijatelja kao prijatelja čak i kada su jednako loši.

Pre gotovo 45 godina, na početku iransko-iračkog rata, neke progresivne grupe su pale u nacionalizam – tretirajući rat kao “nacionalni” događaj. To je samo poslužilo konsolidaciji islamske autoritarne vladavine. Neki su ostali tihi dok je Islamska Republika bacala reč “imperijalista” kako bi opravdala nametanje obaveznog pokrivanja žena i slanje trupa u Kurdistan; drugi, iako su progovorili, nisu uspeli mobilisati javno mnenje protiv unutrašnjeg neprijatelja oblikovanog po uzoru na spoljašnjeg, čime su pomogli normalizaciji hijerarhije centrirane na muškarca/Persijanca/Šiita.

Upravo sada – kada narativ “vanrednog stanja” sugeriše da je ovo neki izuzetan, nepovezan trenutak – nema većeg imperativa od prizivanja pluralnog, višeslojnog istorijskog sećanja. Samo iz heterogenog, višeglasnog istorijskog sećanja – sa gledišta potlačenih naroda – možemo u isti mah reći “ne” imperijalizmu, ratnoj državnoj kontroli i kampizmu. Projekat sećanja na tu slojevitu istoriju – od Kabula do Gaze, preko zajedničkih sudbina i razlika – jeste ono što zovemo internacionalizmom.

U svetu koji oscilira između fašističke militarizacije i naizgled beskrajnih ratova, naš put leži u aktivnom, masovnom organizovanju za trenutni prekid vatre, za mir i za reprodukciju života protiv mašinerije smrti. Naše delovanje nije na strani država, niti polaže svoje nade u njih – ono leži u brizi jednih za druge, u međusobnoj pomoći i u izgradnji mreže podrške, svesti i solidarnosti – od starih i dece do marginalizovanih i osoba s invaliditetom – kao što smo veličanstveno svedočili u ustanku “Žene, život, sloboda”, u kojem je solidarnost među potlačenima postala snaga za život, otpor i stvaranje.

Transparentnost informacija i podizanje svesti – bez reprodukovanja narativa bilo Izraela bilo Islamske Republike – moraju biti stubovi ovog kulturnog i političkog otpora.

Prepustiti se fatalizmu i slikati apokaliptičnu budućnost u kojoj je sve već gotovo – to su načini reprodukcije logike smrti. Ono što je od vitalnog značaja u borbi protiv protiv takve ideje o budućnosti, jeste oblikovanje sveobuhvatne kampanje usmerene na trenutni prekid vatre i otvaranje horizonta oslobođenja:

Žene, život, sloboda protiv rata
Berxwedana Jiyan e
Otpor je Život
Slobodna Palestina
Roja
18. jun 2025.

Roža (Roja) je nezavisni feminističko-internacionalistički kolektiv sa sedištem u Parizu, čiji članovi potiču iz Irana, Avganistana (Hazara) i Kurdistana. Kolektiv je formiran kao odgovor na državno ubistvo Džine (Mahse) Amini i veliki ustanak “Jin, Jîyan, Azadî” (“Žene, život, sloboda”) u septembru 2022. Roja se fokusira na političke i društvene borbe u Iranu i na Bliskom istoku, kao i na lokalnu i internacionalističku solidarnost u Francuskoj, uključujući solidarnost s Palestinom. “Roja” znači “crveno” na španskom; na kurdskom, “roj” znači “svetlost” ili “dan”; na mazanderanskom, “roja” znači “zornjača” (jutarnja zvezda, “zvezda Danica”).

Izvor: “Women, Life, Freedom” against the War